SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA VE SOSYAL İNOVASYON

Sürdürülebilir ekonomiler, daha yeşil, daha temiz ve daha adil bir ekonomik büyüme sağlamayı amaçlar. İnovasyon kavramı çoğunlukla ekonomik konularla ilgilidir. Geleneksel ekonomiden sürdürülebilir ekonomiye geçiş sürecinde, inovasyonu yalnızca ekonomik açıdan değil, sosyal ve çevresel açıdan da ele almak gerekir.

Sosyal inovasyon ekonomik kaygıların yanı sıra; kıt doğal kaynaklara eşit olmayan erişim, yaşlanan işgücü, çevresel kirlilik, iklim değişikliği, küresel ısınma, yoksulluk vb. çevresel ve toplumsal kaygılar güder. Sosyal inovasyonun pandemiden sonra odaklandığı çevresel ve sağlık sorunlarından dolayı son dönemde sosyalinovasyon kavramı, sürdürülebilir kalkınma bağlamında da incelemeye alınmıştır. Sosyal inovasyona ilk olarak sürdürülebilirlikle ilgili önemli araştırmalar yürüten Avrupa kurum ve kuruluşları rağbet göstermiştir. Esas olarak teknolojik çözümlere ve pazardaki yeniliğe odaklanan Avrupa ekonomisi son günlerde sosyal inovasyon çalışmalarını hızlandırarak; geleneksel bir yenilik anlayışının ötesine geçmeye karar vermiştir.

Avrupa Sürdürülebilir Kalkınma Ağı'nın hazırladığı rapora göre, sürdürülebilir kalkınma ile sosyal inovasyon arasında güçlü bir bağ vardır.  Ancak günümüze kadar yapılan araştırmalar, hala ne yazık ki sosyal inovasyonlar ve sürdürülebilirlik ilişkisi hakkında derinlemesine fikir yürütebileceğimiz bulgulara ulaşabilmiş değil. Dolayısıyla, sosyal inovasyon ve sürdürülebilir kalkınma arasındaki etkileşimi inceleyen pek çok araştırma ve projeye çokça ihtiyaç duyuluyor.

Sürdürülebilir bir topluma geçişi hedefleyen gelecek politikalara yön veren araştırmalar, ilk olarak sosyal inovasyon geliştirmek için gerekli teknolojik inovasyonların neler olduğunu keşfetmeye çabalıyor. Teknolojik inovasyonları belirlemek, bu süreçte atılması gereken ilk adımlardan biri. Sosyal inovasyonların, sürdürülebilir ekonomiler ve yaşam tarzları oluşturmaya katkıda bulunan yeni toplumsal uygulamaları tanıtması da, atılması gereken bir diğer önemli adım.

Özetle, teknolojik inovasyonların toplumsal uygulamalarla topluma adaptasyonunun sağlanması sosyal inovasyonların başarılı olmasını sağlıyor ve bu iki adımın sürdürülebilir kalkınma üzerine çok önemli bir rol oynadığı düşünülüyor.

Sürdürülebilirlik için sosyal inovasyonun insan hayatına entegrasyonunu arttırılmalı. Peki, nasıl?

• Sosyal inovasyonun toplum ve ekonomi üzerindeki rolü ve sürdürülebilir kalkınmadaki öneminin anlaşılmasını sağlamak için yeni politikalar geliştirilmeli.

• Sosyal inovasyonlar için yeterli ortam ve destek yapıları oluşturulmalı.

• Sosyal inovasyonların geliştirilmesinden doğrudan sorumlu olacak politika belirleyici kurumlar kurulmalı.

• Sosyal inovasyonu diğer inovasyon türlerinden ayıran ortak bir anlayış geliştirilmeli ve bu alanda finansal yatırım ağları oluşturulmalı.

• İlgili aktörlerin, sivil toplumun ve hatta kullanıcıların katılımını dikkate alan sosyal inovasyon uygulamalarını geliştirmenin ve yaygınlaştırmanın yeni yolları bulunmalı.

Sosyal inovasyon, toplum tarafından inovasyon süreçlerinin daha iyi anlaşılmasına neden olur ve topluma yenilikçi bakış açısı geliştirmesi için fırsat tanır. Devlet politikalarının merkezi odağını sosyal inovasyona çevirdiği ekonomilerde,  yeni bir sürdürülebilirlik paradigması doğar. Böylelikle sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak kolaylaşır.

Toplumu inovasyon sürecine dahil eden bir yaklaşımı gözeten sosyal inovasyonlar, toplumun sahip olduğu yenilikçilik potansiyelin ortaya çıkmasını destekler. Her ne kadar son zamanlarda, birçok ülkede sosyal inovasyon konusunda farkındalık artıyor olsa da, bu farkındalık tek başına yeterli değildir. Sosyal inovasyonu daha çok teşvik etmek ve siyasi gündemin üst sıralarına yerleştirmek için tüm toplumlarda hem ekonomik hem sosyal bağlamda daha fazla çaba gösterilmesi gerekmektedir.