Sosyal Sektörde Franchising

SOSYAL SEKTÖR FRANCHISING  VE SOSYAL GİRİŞİMLER

Dünya genelinde sağlık, içme suyu, eğitim, temiz enerji vb. en temel ihtiyaçları kapsayan hayati mal ve hizmetleri dağıtan sosyal sektör franchise ağlarının sayısı hala oldukça az. Bu gerçek sizi şaşırtmamalı. Bu yetersizliğin en temel sebebinitek başına franchising'e bağlamak doğru olmaz. Yetersizlik sosyal sektörün kendisine ait zorluklardan kaynaklanıyor. Bu zorluklardan uzun süredir haberdar olunmasına rağmen giderilmeleri için ise maalesef herhangi bir çaba gösterilmiyor. Çabasızlık ve sorunların devam etmesi sosyal sektör franchising’de büyük ölçekli etki vaatlerinin yerine getirilmesinin önünde ciddi engeller teşkil ediyor. Son derece az sayıda duyarlı sosyal sektör franchisor'u girişimcilik motivasyonuna sahip ve bir şekilde söz konusu bu sorunları çözmek için çaba gösteriyor. Söz konusu bu az sayıda duyarlı franchisor’lar sosyal sorunları önce ölçeklendiriyor; sonra genellikle fırsat eksikliği, yoksulluk ve az eğitim ve öğretimine odaklanan BoP çalışma ortamlarını (sosyal, ekonomik ve sürdürülebilir yenilikleri destekleyen ekonomik mekanizmalar) sosyal sektör franchise'larına fayda sunacakbiçimderevize ediyor.BoPçalışma ortamlarında faaliyet göstermek, kurumsallaşmaya, yani tüm katılımcılar tarafından paylaşılan yapılandırılmış sözleşmeler sisteminin inşasına yönelik bir yönetim çabası ve franchising’te başarıya ulaşabilmek için desteklenmesi gerekiyor.

Sosyal sektör franchise verenleri üzerine yapılan araştırmalardan çıkarılan üç sonuç var:

Öncelikle franchising yoluyla etkilerini büyütmek istediklerini söyleyen sosyal işletmelerin franchising’e hazır olması gerekiyor. İşletmelerin gerçekten çalışan bir işletim modeline ihtiyaçları var. Bu sistem kayıt altına alınabilen, resmiyette belgelenebilen ve işleyiş modelinin kopyalanabildiği bir sistem olmalı. Öte yandan, franchise verilen işletme için zamana, ilgiye ve gerekli uzmanlığa sahip yönetici ve uzmanlar gerekiyor. Franchising ileilgili markanın ağ oluşturma biçimlerine uygun bir tesis sahip olması da şart. Ayrıca, franchise verilen işletme içinihtiyaç halinde ticari yatırımcılarve tercihlerifarklılık gösterebilen bağışçılara kadar pek çok kaynaktan fon çekebilmeli ve bu fonlar etkin biçimde yönetebilmeli. Son olarak,franchise verilen işletmesektörde bulunan rakipleri, tedarikçileri, oyun kurucuları ve müşterileri iyi analiz etmeli veileri teknolojik gelişmelerden tutun da finansal teşviklere kadar her türlü çevresel fırsatlardan haberdar olabilmeli.

Franchising ve markalı ağ oluşturma olanakları oldukça çeşitli. Etkilerini markalı ağlar aracılığıyla ölçeklendiren sosyal girişimler diğer sosyal girişimlere kıyasla daha avantajlı. Çünkü franchising ile desteklenen sosyal girişimler, sosyal etkilerini alternatif yaklaşımlara göre daha hızlı, daha ucuz ve daha kaliteli bir şekilde ölçeklendirebiliyor. Bugün bu avantajlardan faydalanmak isteyen pek çok sosyal sektör franchisor'u da, sahip olma düzenlemeleri ile alternatif yöntemler deniyor ve franchising'in neredeyse hiç bilinmediği pazarlardaönemli anlaşmalar yapıyor. Artık franchise geleneksel olarak finansal kurumların gerçekleştirdiği rolleri üstlenebiliyor ve birçoğu, satış noktası sistemlerinin uygulanması, kurumsal ödeyiciler ve hükümetlerle pazarlık yapılması ve merkezi depolama ve dağıtımın kurulması da dahil olmak üzere, diğer markalı ağ biçimlerine kıyasla aslında franchising ile doğası gereği hiçbir ilgisi olmayan işlevleri de yerine getirebiliyor.

Sosyal sektör franchising'i sabır gerektiren uzun vadeli bir çaba. Sosyal sektör franchising'i, zaman alan sistemik, geniş ölçekli sosyal etki üretmek amacıyla tasarlanmış bir sistem. Ölçek ve hacim ise, birçok mal ve hizmeti satın alma gücü az olan kitleler için uygun fiyatlı ve erişilebilir kılmak açısından son derece önemli iki kriter. Bu iki kriter sayesinde başarılı sosyal franchise verenler zorluklarla doğrudan yüzleşebiliyor. Sosyal sektör franchising'iile nitelikli biçimde ölçek ve hacim oluşturmak için ısrarla uzun vadeli, yenilikçi çözümler aranıyor. Sosyal sektör franchising'i genellikle sosyal sektörde farklı dinamiklere sahip müşteri ihtiyaçlarını karşılamak, gelişen sosyal çevre koşullarına uyum sağlamak ve geçici veya kalıcı olarak ilgili sosyal rollerden oluşan hataları gidermek için orijinal franchisingmodelinde ciddirevizyonlar yapılarak franchising ile desteklenen sosyal girişimciliğin önünü açıyor.

Özetle, bugün hızlı büyüme ivmesini yakalama amacında ve ölçeklenme arayışında olan sosyal girişimler, faydalı kaynakları “franchising” ilişkilendirerek ilgili her kaynağı kendi bağlamlarında kullanabiliyor. Sosyal sektör franchise’ıdestekleyen işletmeler ve sosyal sektör franchising danışmanlığı yapan kuruluşlar ile bireyler de sürdürülebilir başarıyı yakalamak için bunu yapmalı.