TARİHİN DÖNÜŞÜM, BİRİŞİM, PAYLAŞIM YAPRAKLARI

Organize perakendenin, bunun bir parçası olarak da alışveriş merkezlerinin yaratılma, büyüme süreçleri ilk çiçeklerini 1980 lerde sundu. 1990 larda hızlanan büyüme ve marka çeşitlenmesi, tüketicinin kentlere yönelen akıl/duygu/yaşambiçimi kurgularını izlerken, aynı anda da biçimlendirdi. 2001 krizi ile yaşanan kayıplar ve alınan yaralar, 2003-2015 döneminde ulusal ve uluslararası piyasalarda, Türkiye'nin kendine özel ekonomi/siyaset/toplum bileşenleri ile tedavi edildi, büyüdü, çeşitlendi: sektör, yeniden "formatlandı". 2016 ve sonrası yaşan gelişmelerin bıraktığı derin izler birkaç kitap ile kayda geçirilebilir. Bugün, kısaca, bir "nokta atışı" ile derinlere bakma zamanı.

İzmir yerel gazetelerinde geçtiğimiz günlerde sunulan derin bilgi ve tecrübe ışığı, önümüzdeki on yılın temel gündemine değinmektedir. İzmir YMMO Yaşar Zengin tarafından sunulan açı ( 'Vergilerde artış olacağı bekleniyordu' - Yeni İzmir Haber (yeniizmir.com) ) perakende sektörü için geleceği belirleyecek ana değişkenin ne olduğunu göstermektedir: kayıtdışı ekonomi.

Neden, diyelim:

1. Ekonominin bütün verileri ve işlemleriyle kayıt altında olmasının günümüzde hiçbir güç tarafı yoktur. Yedi yaşında çocukların anne ve babalarına dijital eğitim verdiği, 15 yaşında çocukların ilk gençlik aşklarını "ekran" boyutlarına sığdırmadan geçemediği bir çağda, e-devlet sistemine bugünkü ölçekte yatırım yapıldığı bir zamanda, kayıtdışı ekonomi "sadece yetkililer isterse olur".

2. Kayıtdışı ekonominin perakende sektöründeki oyunculara verdiği zararın en büyük parçası küçük ve orta boy işletmeler ve bireysel girişimciler, "yani ESNAF" üzerindedir. Sebebi, vergi politikalarını kayıtlı ekonomi ile belirleyip geçim ve yaşam biçimi ölçeklerini "toplumsal refah" ilkelerine göre düzenlemek yerine küçük girişimleri "kendi göbeğini kes, dilediğin gibi dolan, sen özgürsün" aldatmacasıdır. Bu şekilde, onların arasındanyetenekli olanların seçilmesi ve büyümesi, ulusal ve uluslararası markaların onlar tarafından yaratılması önlenir, önleri kesilir ve yaşamları parçalanır.

3. Küçük ve orta boy girişimcilere verilen zarar, aslında onların "rakibi" gibi görünen, kayıtlı işlemlerle yaşayan büyük perakende işletmeleri ve markalar için de büyük bir kayıptır. Çünkü, küçük girişimciler eğer kayıtlı ekonomi sayesinde seçkin süreçlerden geçerek eğitilseler ve büyüme yoluna girseler, büyüme adımlarının ilki marka ortaklığı "franchise" yoluyla ilerlemek olabilir. Bu süreç, perakende sektörünü ulusal ve ulslararası güç haline getirebilir.

4. Daha da ötesi, yeni girişimcilerin ve KOBİ lerin kayıtlı işlemler sayesinde büyümesi ve gelişmesi, tüm perakende girişim ve yönetimi için en doğru meslek kuruluşlarının, insan kaynakları geliştirme süreçlerinin yaratılmasını kolaylaştırır. Görünen o ki, perakendenin bir numaralı gündem maddesi, kayıtdışı ekonomidir. Bu tabloyu sürdürerek verilen zarar, perakende kadroları için kalp ağrısıdır. Perakende sektörünün önümüzdeki kilit sorunlarına ve kalp ağrısına bakalım.