Yeni normalde hazır işler

Pandemi kısıtlamaları nedeniyle 2020 yılı işletmelerin çoğu için zor geçti, kimi kapandı, kimi taşındı, kimi küçüldü. 2021 ilk çeyreği bir açılıp bir kapanarak geçiyor. Umudumuz yaz sıcağı ve aşıyla rahatlama beklediğimiz ikinci yarıda. 

İnsanlar eve kapanıyor, alışveriş saatleri kısalıyor, oturarak hizmet verenler kısıtlanıyor, AVM’ler ziyaretçi kaybediyor. Buna karşın marketlerin, internetten satış ve eve servis yapanların işi artıyor.

Yeni normalin eskisinden farklı olmasını beklemeliyiz

Sosyalleşme perakendenin anahtarıydı. AVM’ler doldu, insanların buluşma, zaman geçirme mekanı olmuştu. Kafeler, barlar yayılmış, herkes kafe-bistro formatına dönmeye başlamıştı. Yeni normalde sosyal mesafe var, insanlar kapalı mekanlara girmiyor, oturma kapasitesi sınırlandı, müzikli mekanlar kapandı, nargile yasaklandı. İnsanlar hala sosyalleşme peşinde ama, yasağı delen işletmelere ceza yağıyor, insanlar evlerde sosyalleşiyor.

Tüketim perakendenin motoruydu. Lüks ürün, kaliteli hizmet, farklı deneyim öne çıkıyordu. Ucuz satanlar yüksek ciro sayesinde çarkı döndürüyordu. Kurlar yükselince ithalat azaldı, işsizlik artınca tüketim azaldı, maliyetler artınca fiyatlar arttı, insanlar evde kalınca paket servis arttı. Yeni normale ayak uyduramayanlar kapandı veya borçlanarak kaçınılmaz sonu bekliyor.

Perakende geçmişin alışkanlıklarıyla harelet etmemek gerek

AVM’lerde yer kapmak, iş yapmak için yarışanlar artık çekiniyor. Giriş sayıları düştü, ne zaman, nasıl artacağı belli değil. Kira eski normalde bile yüksekti, geçiş sürecinde indirim uygulandı, yeni normalde ne kira isteneceği belirsiz. Kredi borcu olan, yabancılara ait AVM’ler indirime yanaşmıyor. Kiracılar kaçarsa AVM’ler kredi verenlerin elinde kalır, yönetimi daha da zorlaşır. AVM dünyasında yeni normalde çok şey değişebilir.

Lüks ve keyfi ürün ve hizmetlerin tüketimi düştü. Eskiden dolup taşan işletmelerin bir kısmı hiç açılmadı, bir kısmı düşen ciroya uyum sağlamak için personeli, çeşidi, hizmeti azalttı. Dünün güçlü zincirlerinin bir kısmı konseptini yeni normale uyarladı, bir kısmı işletmelerini kapadı veya işletmecisinden geri aldı, bir kısmı her şeyin eskisi gibi olmasını umarak bekliyor. Franchise dünyasında yeni normalde çok şey değişebilir.

Temel ürün ve hizmetlerin tüketimi arttı. Eskiden ucuz olduğu için markalaşmayan işler yeni normalde rağbet görecek, zincirleşecek. Franchise disiplini ve maliyetinden kaçınacak, şube zincirleri veya markalı bayilikler yaygınlaşacak. Yeni zincirlerin sahipleri buna hazır değiller, uzun vadede büyümeye ağırlık verenler yayılır, kısa vadede kazanmaya ağırlık verenler silinir. Perakende dünyasında çok şey değişebilir.

Paket servis siparişleri arttı. İnternet üzerinden sipariş almayı, ürünleri toplayıp dağıtmayı beceren şirketler büyüdü, zincirleşti, reklam ve tanıtıma ağırlık verip markalaştı. Piyasa hakimiyeti arttıkça hizmet bedelleri de yükseldi, perakendeciler şikayetçi ama onlarsız yapamıyor. Yeni normalde dağıtıcılar markalaşacak, perakendenin karından aslan payını alacak.

Yeni normalin nasıl olacağını yaşayıp göreceğiz

Bu ortamda perakende yatırımcısı yarın ne kazanacağını kestiremediği işe yatırım yapmak yerine, ne kazandığını göreceği hazır iş devralmak istiyor. Devirsepeti.com sitesinin bilgi birikimi yarar sağlayabilir. Önerilerimiz;

Küçük işletmelerde en büyük risk, işletmecinin kendisidir. Herkes her işi yapamaz, bir iş herkese para kazandırmaz. Sevmeyeceğiniz, başında durmaktan mutluluk duymayacağınız işe girmeyin. İş kazanır, siz kazanamazsınız, müşteriniz, tedarikçileriniz, çalışanlarınız sizin paranızı yer bitirirler.

Hazır iş devralırken geçmişini inceler, geleceğini satın alırsınız. Geçmişin rakamlarını vermek istemez veya abartırlar, tam ve doğru alın. Geleceğin koşullarını ve risklerini öngörün. Bilenlere danışın, araştırın, normal beklentinin yanı sıra en iyi ve en kötü senaryolarda ne olacağını da belirleyin.

İşi incelerken rakamlarla yetinmeyin, kayıp ve kaçakları, personelin uzmanlığını, tedarikçilerin sorunlarını, müşterilerin isteklerini, devir nedenini anlayın. Küçük işletmeler sahibini yorar, devreden sorunları çözememişse bunu bir fırsat olarak görün, siz çözebilecekseniz devralın. Sizi yoracak işi seçin, çalıştığınız kadar kazanın, zahmetsiz rahmet olmaz.

Hazır işler kazancına göre değerlendirilir. Bedelin kaç yıllık kazanca eşit olacağı ise markanın gücü, yerin cazibesi, müşterinin sadakati, sistemli çalışması, piyasanın canlılığı vb. etkenlerle şekillenir. Zor işe 2 yıllık, güzel işe 4 yıllık, markalı işe 6 yıllık kazancını isteyebilirler. Devir piyasasını tanıyın, kazancını öğrenin, hak ettiği bedeli ödeyin.

Hazır kazanan işin yatırımı, aynı işi sıfırdan kurmaya göre biraz yüksektir, çünkü başlangıç risklerini geride bırakmıştır, hemen kazandırmaya başlar. Ancak iyi araştırmazsanız hayal kırıklığı yaşarsınız. Devredenler satmak için eksik bilgi verir, aracılar satış olsun diye acele ettirir, arkadaşlar sorumluluk almamak için aşırı ihtiyat önerir. Fırsatları yakalamak için piyasayı bilen, sektörü tanıyan, sizi tartacak uzmanlara danışın.