Çobanlar

Cesur bir milletiz

Bunların arasında yıllarca çalışarak markasını müşterilerine sevdirmiş, sisteminin başarısını açtığı birçok işletme ile ispatlamış, işini ciddi yapan firmalar var elbette. Ama tek bir dükkanı olan, hatta hiç dükkan olmayan bile franchise vermeye kalkıyorsa, burada bir yanlış var.

Franchise alanlar kısıtlı bilgileri ile yanlış tercihlere yöneliyor, sonuçta başarısızlıklarının franchise sisteminin zaafı sonucu oluştuğunu iddia ediyorlar. Franchise alarak çok değerli maddi birikimlerini ve yaşamlarının birkaç yılını, tek bir markaya bağlıyorlar. Ancak manavdan domates seçerken gösterdikleri özeni franchise seçerken göstermiyorlar. Tezgahta parlak duran domatesin altını çevirip çürük mü diye bakıyorlar ama, parlak franchise broşürlerinde yazan her şeye araştıramdan inanıyorlar. Domatesin yumrusunu görünce hormonlu olduğunu anlıyorlar ama, franchise zincirlerinin bariz kusurlarını ve eksiklerini görmezden geliyorlar.

Her yıl ülkemizde binlerce bayilik ve franchise veriliyor, yüzlerce bayilik veya franchise kapanıyor veya devroluyor, yani ortada kıran kırana bir savaş var. Franchise Akademi’ye gelen veya F&M temsilcilerinden ücretsiz danışmanlık alanların sayısı ise onlarla ifade ediliyor. Savaşlardaki cesaretimizi tarih yazıyor ama, hayatında ilk kez franchise alanların %1’inin bir bilene sorması, %99’unun yüzeysel araştırmayla karar vermesi cahil cesareti. Savaşta cesaret şarttır ama, hiçbir savaş sadece cesaretle kazanılamaz.

Franchise&More temsilcileri her gün birçok şehirde birçok franchise satış görüşmesi yapıyor, izlenimlerini ve sonuçları merkeze iletiyorlar. Franchise aldıktan sonra memnun olmayanlar da F&M ye geliyor ve devretmek istiyor. Piyasa bilgisi bizde toplandığı için, bu sorunu vurgulamayı da bize düşen bir görev olarak görüyorum. Franchise alanların çoğu markaya aşırı güveniyor ve franchise vereni yeterince incelemiyor. Franchise verenler arasında daha fazla reklam yapanlar öne çıkıyor, daha çok satıyorlar ama bu daha çok kazandırdıkları anlamına gelmiyor. Alışveriş merkezlerinin yüksek kiralarını itirazsız kabul eden, yerleri tutuyor ve hızlı yayılıyor ama, franchise alanların çoğu o kiralarla kar edemiyorlar. Alanlar arasında memnuniyetsizlik yayılınca, franchise sistemi olumsuz etkileniyor.

Kurtlar, kuzular, kuşlar

Frachise&More olarak biz franchise almak isteyen girişimcileri üçe ayırıyoruz. İşini bilen, menfaatini kollayan, markaya para ödemeyen "kurtlar", parasını işine yatıran, işinin başında durup çalışan "kuzular", hevesle gelen, hemen sıkılan, çalışsa bile yükü kaldıramayan "kuşlar" olarak tanımlıyoruz. Franchise satışını üstlendiğimiz markalar için kuzuları arıyoruz, buluyoruz, seçiyoruz.

Franchise vermenin kuralı budur. Markasını kurda kuşa kaptırmaz, kuzuları bulur. Kuzular zamanla büyür, yeni yerler açar, hatta işi öğrenir franchise verirler. Ama özleri değişmez, büyüyünce "kurt" değil, "koç" olurlar. Yine çok çalışır, yine kazandıklarını işlerine yatırırlar.

Franchise verenlerin bu özeni göstermesi işin gereği. Dünyada istatistik, 100 franchise başvurusundan sadece 3 tanesinin satışla sonuçlanması. Başvuruların çoğu kuşlardan, bir kısmı da koşullar uymayan kuzulardan gelir, sadece kuzulara franchise verilir. Sorumlu markalar buna özen gösterir ama, zayıf markalar önüne gelene, parayı verene franchise verir, çoğunluğu kuş olduğundan bir türlü büyüyemez.

Çobanlar

Franchise alanlara "kuzu" diyorsak, franchise verenlere de sistemin "çobanı” diyebiliriz. Sonuçta bu sürü o çobanın malı değil, sorumluluğu. Çoban sürünün yemini cebinden vermez, onları yemek bulacak şekilde yönlendirir, tehlikelerden korur.

Çobanlar da çeşit çeşit oluyor.

• Dürüst çoban kuzularını sever, besler, korur.
• Yağmacı çoban kışın soğuğunda yününü kırkar, baharda kuzulayınca sütünü sağar.
• Hırsız çoban acıktığında birini ikisini keser, afiyetle yer.
• Acemi çoban sürüsünü dağda taşta boşa dolaştırır, aç bırakır.
• Yalancı çoban kendini olduğundan farklı gösterir, vaatlerle sürü toplar.

Franchise alanların dikkatli olması, kendisi için doğru çobanı seçmesi gerekiyor. Yanlış çobanı seçen, kötüye gidişi fark etse bile sürüden ayrılamıyor, sürüden ayrılanı kurt kapıyor. Tekrar tekrar söylüyorum, franchise alanlar pazardan domates alırken gösterdiği özeni franchise seçerken gösterse, sorun kalmaz. Markaya duyulan güven nedeniyle yüzeysel araştırma yapılıyor, sonu hayal kırıklığı ile bitiyor.

Franchise koçluğu

Hayatının en önemli kararlarından birini verecek, sermayesini ve yıllarını bir işe bağlayacak girişimcinin çok dikkatli olması, iyi araştırması gerekiyor. Bunu yaparken yakın çevresiyle yetinenler, konu hakkında yüzeysel bilgiye sahip arkadaşlarına danışıyor. Arkadaşlar da ya sonradan başına ekşimesin diye sadece tehlikeleri gösteriyor, veya başarılı örnekleri gösterip yersiz cesaretlendiriyor. Böyle bir karar verirken bilenlere danışmak şart.

Franchise&More temsilcileri franchise alanlara koçluk verdiğinde öncelikle işi değil kişiyi inceler. Ne istediğini, ne yapabileceğini değerlendirir. Onun bizzat çalışmasını, araştırmasını, durumu kendi gözüyle görmesini sağlar. Sektörler, işler, markalar hakkında sahip olduğu güncel piyasa bilgilerini aktarır. Alternatifleri bilimsel şekilde rakamsal verilerle karşılaştırır. Son kararı girişimciye bırakır.